EVRENİN İŞLEYİŞİNİ AYDINLATACAK DENEY BUGÜN Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü, evrenin oluşumu ve işleyişine dair teorilerin sınaması ve yeni bilgiler ortaya çıkarması beklenen ATLAS Deneyi öncesinde bugün bir deneme yapacak. Asıl deneyin ekim ayı içinde yapılması planlanıyor. Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN) evrenin oluşumuyla ilgili yeni bilgiler vereceği düşünülen ATLAS Deneyi öncesinde yarın bir deneme yapacak. Denemede, deneyde kullanılacak Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) çalıştırılacak ve ayarlar yapılacak. Ana deneyinse ekim ayı içinde yapılması planlanıyor. Cenevre yakınlarında yeraltında kurulan ve İsviçre-Fransa sınırlarını geçen LHC, fizikçilerin bilinen en küçük partikülleri –tüm şeylerin temel yapı taşlarını incelemesine olanak sağlıyor. Deney 27 kilometre uzunluğundaki tünelin içinde ters yönde ışık hızına yakın bir hıza kadar çıkarılan partiküllerin –proton ya da kurşun iyonlarının- çarpıştırılmasını öngörüyor. Bunun için 9 bin 300 mıknatıs sıvı nitrojen ve sıvı helyum kullanılarak eksi 271,3 dereceye kadar soğutulacak. Tam güce eriştiğinde trilyonlarca proton hızlandırıcının içinde saniyede 11 bin 245 kez dönüyor olacak. Bu ışık hızının yüzde 99,99'una karşılık geliyor. Partiküllerin hava molekülleriyle değil birbirleriyle çarpışmasını sağlamak için tünel tamamen vakumlanacak. İki proton demeti çarpıştığında güneşin merkezinden 100 bin kez daha fazla sıcaklık ortaya çıkacak. Fizikçiler, çok yüksek enerji yüklenen bu parçacıkların çarpışmasıyla evrenin oluşumuna yol açan Büyük Patlama'nın ardından oluşan duruma benzer bir durumla karşılaşmayı umuyor. Dünyanın dört bir yanından CERN'e gelen fizikçiler bir dizi test aleti kullanarak çarpışmanın ardından ortaya çıkan parçacıkları inceleyecek ve farklı gözlemlerde bulunacak. Türkiye’den de yaklaşık 35 bilim insanı projede çalışıyor. O isimlerin arasında bulunan Prof. Dr. Engin Arık geçen yıl Isparta'daki uçak kazasında hayatını kaybetmişti. CERN'in internet sitesinde verilen bilgiye göre çarpışma deneyinin ortaya çıkaracağı sonuçlar hakkında farklı teoriler var ama her halükarda evrenin işleyişine dair yeni bilgiler elde edilecek; varolan teorilerin sınanmasını ve yeni teorilerin oluşturulmasını getirecek. KAYNAK: BIA HABER MERKEZİ 10.09.2008