Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) düzenlediÄŸi basın toplantısıyla `Elektrik ÖzelleÅŸtirmeleri Raporu`nu basına ve kamuoyuna sundu.

EMO Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Cengiz GöltaÅŸ`ın açılış konuÅŸmasının ardından EMO Enerji Birim Koordinatörü Olgun Sakarya`nın sunumunu gerçekleÅŸtirdiÄŸi raporda, elektrik üretim ve dağıtım özelleÅŸtirmelerinden elektrik borsasına, elektrik faturalarına yapılan zamlardan enflasyonun bile üzerine çıkan artışlarla dağıtım ÅŸirketlerine kullanıcılar üzerinden saÄŸlanan haksız kazançlara, kayıp-kaçaklardan sayaç okuma bedeline kadar tüm ayrıntılar ortaya konuldu.

EMO Genel Merkezi'nde düzenlenen basın toplantısına, TMMOB Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin YeÅŸil, EMO Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Cengiz GöltaÅŸ, Yazmanı Erdal Apaçık ve EMO Enerji Birim Koordinatörü Olgun Sakarya katıldı.

EMO Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Cengiz GöltaÅŸ, basın toplantısında; kamusal hizmet anlayışının terk edildiÄŸini,serbestleÅŸme, özelleÅŸtirme ve neoliberal politikalarla enerji sektörünün kaos ortamına itildiÄŸini belirterek, "PerÅŸembenin geliÅŸinin çarÅŸambadan belli olduÄŸubir sürece evriliyor yaÅŸadıklarımız. Türkiye maalesef enerji alanında özellikle elektrik enerjisi üretim ve dağıtım noktasında öngörüsünü kaybetmiÅŸ, dünya ölçeÄŸinde hem vatandaşına hem sanayicisine en pahalı elektriÄŸi sunan ülke konumuna gelmiÅŸ" diye konuÅŸtu. GöltaÅŸ, ithalatın 54 milyar doları bulduÄŸunu, son 10yılda doÄŸalgaz ve ithal kömür için ödenen faturanın da 290 milyar dolara ulaÅŸtığını anımsatarak, "Bu anlaşılabilir, sürdürülebilir deÄŸildir" dedi. EMO Yönetim Kurulu BaÅŸkanı GöltaÅŸ, mevcut durumda 53 bin 563 megavatlık kurulu güçle228.4 milyar kilovat saatlik elektrik üretimi yapıldığını belirtirken, elektrik alanında uygulanan serbestleÅŸme politikalarını kısaca tarihsel olarak özetledi.

Elektrik üretim ve dağıtımındaki doÄŸal tekel konumunun kırılarak özel üretimve dağıtım ÅŸirketlerinin yer almasının önünün açıldığını, AKTAÅž, ÇEAÅž, KEPEZve Kayseri Elektrik örnekleri ile Yap-Ä°ÅŸlet-Devret, Yap-Ä°ÅŸlet modelleriyle enerji alanının serbest piyasacı anlayış içerisinde kaos ortamına itildiÄŸini anlatan GöltaÅŸ, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Yasası'nın ardından kamunun elinin kolunun baÄŸlandığını, özel sektörün inisiyatifine bırakıldığını, ve son 10-15 yıl içerisinde üretimde istikrarın bozulduÄŸunu, yatırımların saÄŸlıklı olmadığını kaydetti.

Bu ortamda Türkiye'nin zaman zaman elektrik krizleriyle karşılaÅŸtığını,2009 yılında yaÅŸanan krizle talepteki azalmanın sayesinde elektrik krizinin ötelendiÄŸini anımsatan GöltaÅŸ, bu yatırımsızlık süreci ile Türkiye'nin enerji kriziyle önümüzdeki yıllarda karşılaÅŸacağını belirtti. GöltaÅŸ, Elektrik Piyasası Yasası’ndaki elektrik hizmetinin kaliteli, kesintisiz, ucuz olarak vatandaÅŸa sunulması ve rekabet ortamı saÄŸlanması hedefi ile özelleÅŸtirme için söylenen ÅŸu amaçları anımsattı: "Varlıkların verimli iÅŸletilmesi, maliyetlerin düÅŸürülmesi. Elektrik enerjisi arz güvenliÄŸinin saÄŸlanması ve arz kalitesinin artırılması. Kayıp/kaçakta azaltma saÄŸlanması. Yenileme ve geniÅŸleme yatırımlarının özel sektör tarafından yapılması.Rekabet sonucu saÄŸlanan faydaların tüketicilere yansıtılması." Bu amaçların hiçbirinin gerçekleÅŸmediÄŸine dikkat çeken Cengiz GöltaÅŸ, "Tam tersine doÄŸalgazdaki ve ithal kömürdeki bağımlılığını artırmış, nükleer santral tartışmalarıyla enerji politikaları mirasyedi bir anlayışa dönüÅŸmüÅŸtür" dedi.

Elektrik ÖzelleÅŸtirmeleri Raporu'nun sunumunu yapan EMO Enerji Birim Koordinatörü Olgun Sakarya, önce elektrik üretim ve dağıtımında yapılan özelleÅŸtirmeleri ve gelinen aÅŸamaları anlattı. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Åž özelleÅŸtirmesi ile ilgili ÖzelleÅŸtirme Yüksek Kurulu (ÖYK) kararı üzerinden 1.5 yıl geçmesine raÄŸmen halen devir iÅŸleminin gerçekleÅŸtirilmediÄŸini, diÄŸer dağıtım ihalelerinde ise ihaleden yüksek teklifi veren bir sonraki katılımcıya geçilerek sürecin devam ettirildiÄŸini anlattı. Ä°lk üretim özelleÅŸtirmesi olarak tanımlanabilecek Ankara DoÄŸalgaz Üretim A.Åž (ADÜAÅž) özelleÅŸtirmesiyle devredilen HES'lerden gerçekleÅŸtirilen elektrik üretimlerinin özelleÅŸtirmenin ardından birden bire arttığını, bu artışın 2.5 kat olduÄŸunu, bunun üzerine yapılan su gelirlerine iliÅŸkin incelemede de bu artışı açıklayacak bir deÄŸiÅŸiklik bulunmadığını ortaya koyan Sakarya,"Sanki kamu elden çıkartmak için bu tür özelleÅŸtirme öncesinde iÅŸlevsizleÅŸtirmiÅŸ gibi görünüyor" dedi. Sakarya, üretim özelleÅŸtirmelerine iliÅŸkin gelinen durum hakkında yaptığı bilgilendirmenin ardından elektrik enerjisi tüketim bedelleri adı altında tüketicilerden gerçekleÅŸtirilen tahsilatları ve yapılan zamları ortaya koydu. Ocak-Åžubatta Tüketiciye Åžirketlerin Ek Faturası: 100 Milyon TL Olgun Sakarya sunumunda, ocak ve ÅŸubat aylarında elektrik borsasında yaÅŸanan fiyat dalgalanmalarını ortaya koydu. Sakarya, EPDK'nın 2012 yılı için öngördüÄŸü toptan fiyat rakamı 12.39 kuruÅŸ iken, bu piyasada fiyatların ÅŸubat ayında 50 kuruÅŸa yaklaÅŸtığını, ÅŸubat ayında ise gün öncesi piyasasında kilovat saat başına birim fiyatın 2 liraya kadar çıktığını grafik üzerinde gösterdi. Sakarya, ÅŸöyle konuÅŸtu: "ElektriÄŸin önemli bir özelliÄŸi depolanamaması, üretildiÄŸi anda kullanılması gerekiyor.Üretim ve tüketimin birbirini dengelemesi gerekiyor. Talebin miktara göre açıkta kalan kısmı piyasadan karşılanmaya çalışılıyor. Ama buradaki akıl almaz fiyatı anlamak, birinin bize izah etmesi mümkün deÄŸil. Bu kamuoyuna da her ne hikmetse pek yansımadı. 13 Åžubat'ta piyasada dönen enerjinin karşılığının 66milyon TL olduÄŸunu gördük. Normal koÅŸullarda bunun 10 milyon TL olması gerekiyordu.Ocak ayındaki ufak-tefek sapmalar, gerek ÅŸubat ayının deÄŸiÅŸik günlerindeki sapmalar, bunların maliyetinin yaklaşık 100 milyon TL civarında olduÄŸunu öngörüyoruz.2 ayda tüketicinin sırtına yüklenmiÅŸ miktar bu. Özel sektör bu tür sıkıntıları fırsat bilip, istediÄŸi gibi manipülasyon yapmaktadır." Kayıp-Kaçak Hedefinde Oynamanın Faturası: 1.13 Milyar TL EMO Enerji Birim Koordinatörü, kayıp-kaçak konusunda yaÅŸanan tartışmalara da sunumunda açıklık getirdi. Olgun Sakarya, 2010 yılı gerçekleÅŸmelerinin halen açıklanmamış olmasını "Åžeffaf piyasada üzerine herhalde perde düÅŸtü" sözleriyle eleÅŸtirerek,EPDK'nın kayıp-kaçak hedefleri ile gerçekleÅŸmelerini gösterdiÄŸi tablo üzerinde kayıp kaçak üzerinde yapılan oynamaları anlattı. Sakarya, yıllık yüzde7 talep artışıyla kayıp-kaçak hedefleri üzerinde yaptıkları hesaplamaya göre 2011-2015yılları arasında kayıp-kaçak adı altında 8 milyar kilovat saatlik enerjikçin bugünkü deÄŸerler üzerinden 1.13 milyar TL'nin tüketicilerden tahsil edileceÄŸini,bu rakamın piyasadaki rayiç fiyatlar üzerinden daha da yükseleceÄŸini bildirdi. ÖzelleÅŸtirme ihalelerine iliÅŸkin bilgi dokümanında yer alan ifadelere göre ihalelere katılan ÅŸirketlerin söz konusu dağıtım kuruluÅŸlarının kayıp-kaçak dahil her türlü verisine ve bilgisine sahip olduklarını, bu nedenle ihale sonrasında EPDK kanalıyla kayıp-kaçak hedeflerinde deÄŸiÅŸiklik yapılmasının doÄŸru olmadığını anlatan Sakarya, dağıtım ÅŸirketleri üzerinden örnekler verdi. ÖrneÄŸin Kayseri Elektrik'in yıllardır kayıp-kaçak oranı yüzde 7-8 arasındayken, EPDK'nın kayıp-kaçak oranını yüzde 10.1'e sabitlediÄŸini, aynı ÅŸeyin Çoruh'ta, Meram'da,AKEDAÅž'ta olduÄŸunu belirtti. Enflasyonu Katlayan Artışlar Sayaç okuma bedeline iliÅŸkin tüketicilere yapılan adaletsizliÄŸi de hesaplamalarla rakamlarla ortaya koyan Sakarya, gelinen noktada sayaç okuma bedelinin kullanılan kilovat saat üzerinden alınması gibi aynı iÅŸe farklı bedel uygulanması gibi bir yanlıştan dönülürken, yine mesken tüketicilerini maÄŸdur eden yeni bir uygulamanın baÅŸlatıldığını anlattı. Olgun Sakarya, Türkiye ortalamasında mesken tüketiminin150 kilovat saat olduÄŸunu, ama sayaç okuma için konulan sabit bedel uygulaması ile sanki 402 kilovat saat tüketimleri varmış gibi tahsilat yapıldığını kaydetti. BaÄŸlantı, kesme-baÄŸlama, güvence bedellerinin de 2011 yılında enflasyonun kat be kat üzerinde arttırılarak dağıtım ÅŸirketlerine haksız kazanç yolu açıldığı da sunumda ortaya konuldu