Rekabet Kurumu bir süre önce 2012 Rekabet Raporu’nu açıklamıştı.  Raporun yayınının üzerinden   iki aya yakın bir süre geçmesine raÄŸmen, bu rapor kamuoyunda yeterince  tartışılmadı.

Oysa, ciddi tespitlerde bulunan uygulanabilir öneriler ortaya koyan  bu rapor, sektöre yönelik yayın yapan medyada, internet sitelerinde her yönüyle tartışılmalı idi.

Raporda rekabet açısından 11 farklı sektör ve endüstriye iliÅŸkin mevcut durum deÄŸerlendirmesi ve öneriler yer alıyor. Bu sektörleren birisi de  GeniÅŸbant Ä°nternet EriÅŸim Piyasası. Raporda  GeniÅŸbant Ä°nternet EriÅŸimi Piyasası’na 8 sayfa ayrılmış.

Raporda ÅŸu bilgilere yer verilmiÅŸ;

“GeniÅŸbant internet eriÅŸimi pazarının daha rekabetçi hale gelmesi ile kiÅŸi ve kurumların bilgiye daha hızlı ve daha ucuz bir ÅŸekilde eriÅŸeceÄŸi, geniÅŸbant yatırımlarının artacağı ve genel olarak iÅŸletmelerin maliyetlerinde tasarruf ve ekonominin büyümesine önemli katkı saÄŸlanabileceÄŸi beklenmektedir. Konuyla ilgili olarak yapılan tahminlerde geliÅŸmekte olan ülkelerde geniÅŸbant  penetrasyonundaki %10 oranında artışın yurtiçi hasılaya %1,38’lik bir katkı saÄŸlayacağı sonucuna ulaşılmıştır.”

Raporda internet kullanıcı sayısının  2011 yılı ikinci çeyreÄŸi itibarıyla - mobil kullanıcılar da dahil - 11 milyona ulaÅŸtığı bilgisine yer veriliyor. Bu abonelerin büyük çoÄŸunluÄŸunun Türk Telekom’un sahip olduÄŸu bakır kablo ağı altyapısı üzerinden (xDSL teknolojisi ile) hizmet aldığına iÅŸaret eden Rekabet Kurumu, 2011’in ikinci çeyreÄŸinde geniÅŸbant internet abonelerinin %60,7’sinin bu baÄŸlantı çeÅŸidini kullanmakta olduÄŸunu vurguladı. Pazarın genel durumu ise ÅŸöyle ifade edildi:

•Kablo ve mobil ÅŸebekeler hariç diÄŸer ÅŸebekelerin altyapısını kullanarak hizmet veren internet servis saÄŸlayıcıların (Ä°SS) pazar paylarına bakıldığında, Türk Telekom’un baÄŸlı ortaklığı TTNET’in %86,42 pay ile pazar lideri olduÄŸu görülüyor.
•Türkiye’de 2011 yılının ikinci çeyreÄŸinde mobil internet hariç geniÅŸbant abonelerinin %92’si xDSL teknolojisini kullanmaktayken, bu oran 2010 yılının Temmuz itibarıyla Avrupa BirliÄŸi’nde %78 olarak gerçekleÅŸmiÅŸtir. Bu dönemde AB ülkelerinde ortalama kablo internet baÄŸlantı oranı %16 iken, Türkiye’de kablo internet hizmetinin sabit geniÅŸbant içindeki payı 2011 yılının ikinci çeyreÄŸinde %5’tir. 
•Ülkemizde yerleÅŸik iÅŸletmecinin pazar payındaki düÅŸüÅŸ sürmesine raÄŸmen hâlâ AB ortalamasının çok üstündedir. AB ülkelerinde geniÅŸbant hizmetlerinde yerleÅŸik iÅŸletmecilerin ortalama payı %44 iken Türkiye’de %84 seviyelerinde seyretmektedir.
•Sabit geniÅŸbant internet aboneliklerinin hızlara göre dağılımına bakıldığında 2 Mbit/sn ile 10 Mbit/sn arasındaki sabit geniÅŸbant aboneliÄŸin AB ortalaması %58 iken bu oranın Türkiye’de %77’ye çıktığı, buna karşılık 10 Mbit/sn üzeri aboneliÄŸin AB ortalaması %29 iken Türkiye’de yalnızca %5 olduÄŸu görülmektedir.
•GeniÅŸbant internet eriÅŸimi piyasasında Türk Telekom ile kablo TV ÅŸebekesini elinde bulunduran ve kamu iktisadi teÅŸebbüsü olan Türksat Uydu HaberleÅŸme ve Kablo TV Ä°ÅŸletme A.Åž. (Türksat) faaliyetlerini dikey bütünleÅŸik yapı içinde sürdürmektedir. Bu baÄŸlamda ülkemizde bakır kablo altyapısında tekel olan Türk Telekom bu altyapı üzerinden baÄŸlı ortaklığı olan TTNET aracılığıyla internet eriÅŸim hizmeti, benzer ÅŸekilde Türksat da kablo TV ÅŸebekesi üzerinden internet eriÅŸim hizmeti sunmaktadır. 
•Telekomünikasyon altyapılarının inÅŸasının oldukça yüksek tutarlarda yatırımları gerektirmesi sebebiyle mevcut ÅŸebekelere alternatif ÅŸebekelerin ortaya çıkması ekonomik açıdan mümkün gözükmemektedir. Kendi altyapılarını kurmaları ilk aÅŸamada ekonomik anlamda mümkün olmayan, fakat internet hizmeti sunmak isteyen teÅŸebbüsler ise Türk Telekom’un bakır kablo altyapısına eriÅŸmek suretiyle söz konusu faaliyette bulunabilmektedirler. Ancak söz konusu alternatif iÅŸletmecilerin pazar paylarının oldukça düÅŸük kaldığı ve altyapı sahibi teÅŸebbüs üzerinde belirli bir alıcı gücü oluÅŸturamadıkları görülmektedir.

Ä°NTERNET ERİŞİMÄ° HEM PAHALI HEM DE DÜÅžÜK KALÄ°TELÄ°!

Raporun piyasadaki rekabet sorunlarıyla ilgili bölümünde, “Türkiye geniÅŸbant internet eriÅŸim hizmetleri pazarında genel olarak rekabet seviyesinin düÅŸük olduÄŸu, alternatif teknolojilerin henüz etkin ÅŸekilde kullanılamadığı ve tüketiciler tarafından düÅŸük kalitede hizmete yüksek bedel ödenmek zorunda kalındığının iddia edildiÄŸi bir piyasa yapısı gözlendiÄŸi belirtilerek, “YerleÅŸik operatör Türk Telekom/TTNET, AB ortalamalarının çok üzerinde bir payla pazarda hakim durumdadır. Bunun bir yansıması olarak, bir OECD çalışmasına göre; Türkiye’de internet eriÅŸimi OECD ülkelerine göre ortalamada daha düÅŸük hızda ve daha yüksek fiyatlardan sunulmaktadır.” denildi. Piyasada saptanan rekabet sorunları ise ÅŸöyle sıralandı:
“Uygulamaya bakıldığında alternatif iÅŸletmecilerin geniÅŸbant altyapısına eriÅŸim hususlarında çeÅŸitli sorunlarla karşılaÅŸtıkları görülmektedir. Söz konusu sorunların bir kısmının dikey bütünleÅŸik yapıdaki yerleÅŸik teÅŸebbüs olan Türk Telekom’un davranışlarından, bazılarının ise gerekli düzenlemelerin uygulanmasındaki eksikliklerden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Kablo TV ÅŸebekesinin hâlâ kamunun kontrolünde kalması ve söz konusu ÅŸebekeye iliÅŸkin var olan hukuki sorunlar sebebiyle bu ÅŸebekenin bakır kablo altyapısına karşı güçlü bir rakip olarak geliÅŸemediÄŸi görülmektedir. Kablo TV ÅŸebekesine yeterli yatırım yapılarak kapsama alanı geniÅŸletilememektedir. Rekabetin geliÅŸmesinin önündeki baÅŸlıca sorunlardan biri olarak görülen Türk Telekom’un davranışlarına hem BTK, hem de Rekabet Kurumu tarafından müdahale edilmektedir. Bu baÄŸlamda Rekabet Kurulu’nun geniÅŸbant internet pazarında ortaya çıkan eriÅŸim sorunlarına iliÅŸkin baÅŸvuruları ele aldığı çok sayıda kararı bulunmaktadır. Söz konusu baÅŸvuruların genellikle 4054 sayılı Kanun’un 6’ıncı maddesi kapsamında, Türk Telekom’un toptan geniÅŸbant internet eriÅŸimi piyasasındaki gücünü kötüye kullanması çerçevesinde ele alındığı görülmektedir.”

Rekabet Kurulu’nun piyasadaki rekabet sorunlarıyla ilgili kararlarından örnekler de veren raporun “deÄŸerlendirme ve öneriler” bölümünde, bu alandaki rekabet sorunlarının ortadan kaldırılmasıyla genel olarak yatırımlarda artış, internet kullanımının yaygınlaÅŸması, eriÅŸim kalitesinde artış ve eriÅŸim fiyatlarının düÅŸmesi beklentisi olduÄŸunun altı çizildi. Rekabet Kurumu ayrıca Türkiye’de sektörel mevzuatın Avrupa BirliÄŸi mevzuatıyla uyumlu olarak ÅŸekillenmesine raÄŸmen bu düzenlemeleri yürürlüÄŸe koyma ve uygulama aÅŸamalarında yaÅŸanan bazı gecikme ve belirsizliklerin geniÅŸbant internet eriÅŸimine iliÅŸkin rekabetin geliÅŸimini yavaÅŸlattığına dikkat çekti. 
ÖNERÄ°LER
•Kablo TV altyapısının iyileÅŸtirilerek DSL’ye alternatif olarak geliÅŸtirilmesi önem arz etmektedir. Gerekli yatırımların yapılması ve etkinliÄŸin saÄŸlanması açısından kablo TV altyapısının ve iÅŸletmeciliÄŸinin özelleÅŸtirilmesinin de bir seçenek olarak ele alınabileceÄŸi düÅŸünülmektedir. Bu ÅŸekilde kablo TV altyapısının geliÅŸtirilmesiyle öncelikle pazarda rekabet artacak, ÅŸirket gelirlerinde bir artış yaÅŸanabilecek ve tüketiciye televizyon, internet, ses iletimi gibi birçok alanda yeni seçenekler sunulabilecektir.
•Özellikle ÅŸebekenin son kullanıcıya iliÅŸkin kısmı itibarıyla kazı ve inÅŸaat maliyetleri oldukça yüksek olan fiber optik teknolojisi ve altyapısının yaygınlaÅŸması için yatırımcılara net ve açık bir düzenleyici çerçevenin sunulmasının ve söz konusu hususa iliÅŸkin yatırımları destekleyici ve aynı zamanda pazardaki rekabet artırıcı çalışmalara hız verilmesinin yerinde olacağı görülmektedir. Zira fiber optik eriÅŸim ile ortaya çıkan yüksek bant aralıkları, ses, görüntü ve veri hizmetlerinin yakınsaması neticesinde oluÅŸan “çoklu oyun” ortamının geliÅŸmesini, yeni pazarların oluÅŸmasını ve var olan pazarların yapılarının deÄŸiÅŸmesini saÄŸlayacaktır.
•GeniÅŸbant internet eriÅŸimi piyasasında öncül düzenlemelerin etkili bir ÅŸekilde uygulanması gerekmektedir. Bu baÄŸlamda, halen Türkiye’de en yaygın geniÅŸbant eriÅŸim ÅŸekli olan bakır kablo üzerinden eriÅŸime iliÅŸkin pazarlarda etkin piyasa gücüne sahip iÅŸletmeci konumunda olan Türk Telekomünikasyon A.Åž.’nin sahip olduÄŸu altyapıyı alternatif servis saÄŸlayıcıların eriÅŸimine açmasına yönelik ÅŸeffaf, belirli ve zamanında uygulanan düzenlemelerin yapılması önem arz etmektedir. Zira kendi altyapılarını kurmaları ilk aÅŸamada mümkün olmayan, fakat internet hizmeti sunmak isteyen iÅŸletmecilerin ancak bu ÅŸekilde piyasadaki rekabetçi yapının geliÅŸimine katkıda bulunabilecekleri görülmektedir.
•Bu piyasada faaliyet gösteren yerleÅŸik iÅŸletmecinin alternatif altyapıların geliÅŸmesini ve bunlarla rekabeti engellemeye yönelik davranışlarının önüne geçilmesi gerekmektedir. Bu ÅŸekilde hem alternatif altyapıların mevcut altyapıya gerçek bir rakip olması hem de piyasadaki belirliliÄŸin artırılarak alternatif iÅŸletmecilerin yatırım güdülerinin desteklenmesi saÄŸlanabilecektir.
•Bilgi Teknolojileri ve Ä°letiÅŸim Kurumu ile Rekabet Kurumu arasındaki iÅŸbirliÄŸi ve koordinasyonun etkinliÄŸinin ve sürdürülebilirliÄŸinin saÄŸlanması, pazarın rekabetçi bir yapıya kavuÅŸmasında önem taşımaktadır. Ä°ki kurum arasında var olan iÅŸbirliÄŸi düzeyinin geliÅŸtirilmesiyle pazarda faaliyet gösteren iÅŸletmeciler açısından daha ÅŸeffaf bir düzenleme ortamı ve daha etkin bir denetim mekanizması oluÅŸturulabilecektir.

RAPORUN GENÄ°ÅžBANT Ä°NTERNET  BÖLÜMÜNÜ OKUMAK Ä°ÇÄ°N TIKLAYINIZ