Yıllar önce özelleÅŸtirme çalışmaları baÅŸlarken, kamu kuruluÅŸlarının iyi yönetilemediÄŸi, verimli çalışamadığı, haksızlıkların ve yolsuzlukların olduÄŸu, kamu zararının ekonomide kara delikler açtığı,  hatta bir bakıma devlet tarafından yönetilen ve zarar eden kooperatiflerin bile borçları nedeniyle tesislerinin özelleÅŸtirmesi gerektiÄŸi söylene durdu. Sonuçta seksenli yıllardan itibaren özelleÅŸtirme konusu ülke gündemine girdi. Bu yıllarda uygulamaya konan politikalar çerçevesinde kamuoyunda pompalanan bu görüÅŸ doÄŸrultusunda hükümetler özelleÅŸtirme politikalarına kesintisiz ve sosyal politikaları yok etme pahasına devam etti. Devletin çok borcu var dendi. Ticari açıkları kapatmamız dendi. Kredi alınan uluslararası finans kuruluÅŸlarının önerileri ve baskıları doÄŸrultusunda politikalar belirlendi ve uyguladı. Süreci ülkemizdeki bazı akademisyenler ve uzmanlarda destekledi. Türk ekonomisi dünya ile bütünleÅŸecekti ve rekabet gücüne kavuÅŸacaktı.

BaÅŸlangıçta o günlerde yaÅŸanan sorunlar, askeri darbenin ortaya çıkardığı siyasi ve ekonomik tablo karşısında kamuoyu konuyu tam anlayamadı. Öncelikle neÅŸter tarım sektöründe pazar dengesinde rol oynayan kuruluÅŸlara vuruldu. Basında ve kamuoyunda bu kuruluÅŸların yıpratılmasına baÅŸlandı. DiÄŸer sektörlerde sorunlar yokmuÅŸ gibi,  tarımdaki durum ön plana alındı. Tarımın ülke için sosyal ve ekonomik sorunları göÄŸüslemesi göz ardı edilerek basının gündeminden dahi düÅŸürüldü. Sesi kısılmaya baÅŸlandı. Seksen darbesinin en büyük hatası olan kooperatiflere uzatılan kötü niyetli yaklaşımlar ile adeta yok edilen kooperatifler büyük ölçüde pazardan çekilmiÅŸti. Tarımın hayat damarları kesilmeye baÅŸlanmıştı.

Yok edilen kamu iktisadi kuruluÅŸlarının yerini alacak ve tüm dünyada da böyle bir uygulama yapıldığı gerçeÄŸi göz ardı edilerek kooperatiflerin güçlenmesinin önü kesildi. Pazar tümüyle özel kesimin hâkimiyetine girmeliydi. Fiyatlar özel sektör firmaları tarafında oluÅŸturulmalı idi. Batıdaki uygulamalar bir tarafa bırakılarak kooperatifler pazar dengesini bozan kuruluÅŸlar ilan edilmiÅŸti. Hatta kurmak istedikleri bankalar bile ellerinden alınmıştı. Askeri darbenin gücünün arkasına saklanan iÅŸ çevrelerinin hakim olduÄŸu siyasi güç sivil tepkileri çok kolay susturabilirdi.

O günlerde TZOB bile özelleÅŸtirmenin bu haliyle ülkeye hizmet edemeyeceÄŸini, tarım sektörü aleyhine ekonomik sosyal yaralar açacağını belirtiyor ve hükümete görüÅŸler sunuyordu. Bu arada bazı çevrelerce sık sık kamuoyunu yanıltmak için tütün alınıp yakılıyor haberleri ile kafalar karıştırılıyordu. Aslında yanan tütün kalitesiz ve ülke ekonomisini sarsan bir boyutta deÄŸildi. Bu kapsamda doÄŸu ve güneydoÄŸu bölgelerinde alınan bir kısım tütünün yakılması gündemde tutuluyor. Daha yeni kurulmuÅŸ tütün iÅŸleme tesislerinin bile devre dışı bırakılması hesap ediliyordu. Bu insanlarımız için üretiminden sanayisine önemli bir geçim kaynağı olan tütünde özelleÅŸtirmenin alt yapısı hazırlanıyordu.

O dönemlerdeki TZOB BaÅŸkanı Rahmetli Osman Özbek ve sonrasında halen hayatta olan BaÅŸkan Erol Baraz tepkileri ortaya koyuyorlardı. Bu tür bir özelleÅŸtirmenin sonunda ülkemizde ne tür olaylar olacağı ve tarım sektörünün büyük zarar göreceÄŸini ifade ediyorlardı. Dünyada bu tür politikalarının neden ve niçin uygulandığı ve sonuçta neler olacağı belirtiliyordu. Ama o günlerde anlaşılmaz ÅŸekilde iktidarı ve muhalefeti bu gerçeÄŸi görmüyormuÅŸ gibi davranıyordu. Sanki bu ülkenin tarıma ihtiyacı

yokmuÅŸ gibi davranılıyor. Tarımın sosyal önemi ve özellikle güneydoÄŸudaki yoksulluk için tarımın bir çıkış noktası, kamu iktisadi kuruluÅŸlarının da bu bölgemiz baÅŸta olmak üzere geri kalmış yörelerimiz için kalkınmada güvence olduÄŸu gerçeÄŸi dikkate bile alınmıyordu. Tabii tarımsal destekler bir bir ÅŸekil deÄŸiÅŸtirilerek ortadan kaldırılmaya çalışılıyordu. O günlerden itibaren tarım adeta bir kenara itildi. Pazardaki dengeler üretici aleyhine geliÅŸmeye baÅŸladı.

Kamuya ait tarıma destek veren fabrikalar ve tesisler yok pahasına satılmaya baÅŸlandı. Sanki bu politikalar ile dünya ticaretine uymuÅŸtuk. Yabancı sermaye ülkemize akın edecekti ve bizi ekonomik ve sosyal yönden kurtaracaktı. Dış borçlarımızı ödeyecektik. Sözde tarımın açtığı yaralar sarılacaktı. Serbest piyasa ekonomisi kurulmuÅŸtu. Fiyatların serbestçe oluÅŸuyordu. Ama ortada üreticinin temsilcisi, tüketiciyi de bir bakıma koruyacak bir mekanizma kalmamıştı. Ortalık dikensiz gül bahçesine dönmüÅŸtü. OluÅŸturulan ekonomik kurullar piyasaları halkın menfaatlerini dikkate alarak düzenlemekten çok sektördeki firmaların kendi çalışmalarını düzenleyen kurullar haline dönüÅŸtü. Zaten bu kurullarda da yer alan kamu yanında sivil toplum örgütleri ve iÅŸ çevrelerinin temsilcilerine de yüksek maaÅŸlarla sus payları verilmiÅŸti. Her ÅŸey demokratik yoldan tartışılarak ve bağımsız oluÅŸuyor imaji verilmiÅŸti.

Bugün ÅŸöyle geriye doÄŸru baktığımızda özelleÅŸmeler ile geldiÄŸimiz nokta ortadadır. Tarımdan elde ettiÄŸi ekonomik gücünü kaybeden güneydoÄŸudaki insanımız üzerinde oynanan oyun artık çok açık ortadadır. O günlerde yakılan üç kuruÅŸluk tütün yerine bölge ateÅŸ çemberine dönmüÅŸtür. Bölge büyük güçlerin elinde oyuncak olan ve bölünmenin eÅŸiÄŸinde olan bir bölge haline gelmiÅŸtir. Bazı ülkeler bölgemizde yakacak ve oynayacak yeni insanlar bulma hedefine bizim yanlış özelleÅŸtirme politikalarımızla ulaÅŸmıştır. Et ve sütte yaÅŸanan pazarlama sorunları yanında ülkemiz yem sorunu yaÅŸayan, düne kadar önemsenmeyen saman bile ithal edilen bir ürün haline dönüÅŸmüÅŸtür. Köyler boÅŸalırken, tarım arazileri de iÅŸlenemez hale gelmiÅŸ, birçok üründe ülkemiz ithalatçı konumuna düÅŸmüÅŸtür.

30 yıl önce tarımda konuÅŸulan sorunlar bile bugün yine karşımızda durduÄŸu görülmüÅŸtür. Daha da acısı et ve canlı hayvan ithalat eden, yem ithal eden ve süt pazarlamasında sorunları çözememiÅŸ, birçok üründe de ithalat yapan ülke konumuna düÅŸülmüÅŸtür. ÖzelleÅŸtirilen fabrikalar kapatılmış, arsa olarak kullanılmış, Et Balık Kurumunun birkaç tesisi dışında doÄŸu ve güneydoÄŸuda ne de özel sektörün diÅŸe dokunur ne devlete ait tesis kalmıştır. Yabancı sermayenin de içinde olduÄŸu ÅŸirketler en kolay yatırım alanlarını seçmiÅŸler, hipermarketler pazarı kontrol eder hale gelmiÅŸler. Finans sektörü bankacılık ve sigortacılıkta tümüyle yabancı sermayenin eline geçmiÅŸtir. DoÄŸal kaynaklarımız bile özelleÅŸtirilmeye baÅŸlanmış ve devam edilmektedir. Çalışma hayatında taÅŸeron iÅŸçilik yayılmış, iÅŸçilerin sosyal hakları gaspedilmiÅŸ, kayıt dışılık azalması beklenirken daha da artmıştır. Sivil toplum örgütleri ve sendikaların tepkileri hiçe sayılmıştır. Yoksulluk ülkenin her yanında artmıştır.

Sadece iÅŸçi, çiftçi deÄŸil, esnaf ve sanayici bile çalışmalarını yürütmede zorluk çekmeye baÅŸlamıştır. Enerji ve haberleÅŸme piyasası sermaye çevrelerinin isteÄŸine göre ÅŸekillenmiÅŸ, enerji ve akaryakıt

fiyatlarındaki artışlar tüketici gelirler artışlarının çok üstünde artarken, çiftçinin, küçük esnaf ve sanayicinin geliri ayni düzeyde artmamıştır. Bir bakıma tepkileri azaltmak için programlanan proje destekleri de ülke genelinde beklenen yatırım artışını ve ekonomik geliÅŸmeyi saÄŸlayamamıştır. Birçok yerli yatırımcı da ülke topraklarını terk etmiÅŸtir. Köylerden olan göç bu defa küçük ÅŸehirlerimize de sıçramıştır. Tüketiciler kurbanlık koyun gibi serbest piyasanın uygulamaları karşısında yalnız bırakılmıştır. Halk çeÅŸitli pazarlama oyunları ile adeta soyulmaya baÅŸlanmıştır. Ekonomik kurullar halka hizmetten çok firmaların kazançlarını güvence altına almaktadırlar.

Bugün geldiÄŸimiz noktada söyle bir çevremize bakalım. Ä°ÅŸçimiz, memurumuz, çifçimiz, esnafımız ve sanayicimiz ne bekledi ve ne buldu. Daha zengin bir ülkem mi olduk, daha güvenli bir ülke mi olduk. Demokrasi, adalet ve güvenlik çok mu geliÅŸti. Sık sık ÅŸekil deÄŸiÅŸtiren yasalarla saÄŸlıklı ve güvenilir bir özelleÅŸtirme mi yaptık. Söyleyin özelleÅŸtirmeler kime hizmet etti. Ülkemiz ne kazandı ne kaybetti. Dini ve vicdani duygular ile bakın lütfen. Evet birileri kazandı hem de çok, böylesi bir özelleÅŸtirme politikası ile özel insanlara ve ülkemizi tuzaÄŸa düÅŸürmek isteyen çevrelere hizmet ettik. Ama onların gündeminde sadece para vardı. Halkın menfaatleri hiçe sayıldı. Her iktidar kendi zenginini ve elitini yarattı. Bir yanda yoksulluk artarken, asgari ücret ve emekli maaÅŸları yerinde sayarken son model lüx rezidanslar, alışveriÅŸ merkezileri ülkeyi sardı. Yollar yeni zenginlerin son model araçları ile doldu. Zaten günümüzde ortaya çıkan yolsuzluk haberleri de ne hale düÅŸtüÄŸümüzün ve bu bakış açısında ve ekonomi yönetiminde özelleÅŸtirmelere nasıl güvenebileceÄŸimizin çok açık göstergesi oldu.   

Bir ülkede ekonominin tüm tarafları pazarda bir denge halinde yer almalıdır. Özel sektör ile birlikte kamu kuruluÅŸları ve kooperatif iÅŸletmeleri pazarda yerini almalı ve saÄŸlıklı bir pazar yapısı oluÅŸmalıdır. ÖzelleÅŸtirmelerin ülkelerin milli bütünlüÄŸünü ve ekonomi dengesini bozma için yabancı güçler ve yerli iÅŸbirlikçileri tarafından çok kolay kullanıldığı gerçeÄŸi çok iyi görülmelidir.

Ünal Örnek
http://blog.milliyet.com.tr/unalornek