Bu yazıyı kaleme alma ihtiyacı hissetmemim birkaç nedeni oldu. GeçtiÄŸimiz günlerde Türk Telekom’ da ki geliÅŸmelerle ilgili bir e-posta almam, geçen hafta medyada yer bulan ‘Türkiye’nin sıralaması ÅŸoke etti! Ä°ÅŸte eriÅŸim alt endeksine göre en hızlı internet listesindeki 100 ülke ve eyalet arasındaki sıralama’ (Bu sıralamada 79. sıradayız. Belarus, Bulgaristan ve Dominik Cumhuriyetinden dahi gerideyiz) baÅŸlıklı haber ve milletvekilliÄŸimin ilk yılında Türk Telekom’daki bu gidiÅŸi o günlerde haber veren o dönem ki Sayın BaÅŸbakana sunduÄŸum rapor.
23 yıl süren, dile kolay neredeyse çeyrek asırlık bir serüven benim için PTT-Türk Telekom iÅŸ hayatı. Bu serüven, 1989 yılında TEK Sakarya (Türkiye Elektrik Kurumu)’da ki 3,5 aylık dönemden sonra 1989 yılının Eylül ayında genç bir mühendis olarak baÅŸlamıştı. Ä°dealist düÅŸüncelerle baÅŸladığımız, bu heyecanı 23 yıl sürdürdüÄŸümüz bir dönem. Ayrılığımız yine bizim için çok onurlu bir görevle, 2011yılındaki genel seçimlerde memleketimiz Bursa’dan 24.Dönem MilletvekilliÄŸi nedeniyle gerçekleÅŸti.
Mühendis olarak baÅŸladığımız bu yolculuk, birçok engellemelere raÄŸmen Ä°l Müdürü olarak son buldu. 2003 yılı sonunda Ankara Bölge MüdürlüÄŸü teklif edildi, Bursa’ya hizmetimizi tamamlamadık diyerek reddetmek zorunda hissettiÄŸimiz, bunun yanında. 2009 yılında Bursa Bölge yapılınca dönemin bazı siyasilerinin ve Genel Müdürlükteki bazı yöneticilerin kendi menfaatleri doÄŸrultusunda kullanamaması sebebiyle, en baÅŸarılı il olmamıza raÄŸmen Kocaeli’ne Ä°l Müdürü olarak gönderiliÅŸimiz.
Tam da Ülkede telekomünikasyon alanında Rahmetli Turgut ÖZAL’ın baÅŸlattığı deÄŸiÅŸim ve dönüÅŸümün gerçekleÅŸtiÄŸi bir dönemde baÅŸladık iÅŸimize. O dönemde çok büyük atılımlar yaptı PTT. Manüel santrallerden sayısal santrallere dönüÅŸüm gerçekleÅŸti. Her köye santral kuruldu. Artık haberleÅŸme için yazıldığınız bir hat için yıllarca sıra beklemiyordunuz. Yapılan yatırımlarla, bir telefon için bir araba takasının olduÄŸu dönemler son bulmuÅŸtu. Bu yatırımlar 2005 yılında Türk Telekom’un özelleÅŸtirmesine kadar devam etti. YaÄŸmur yaÄŸdığı zaman çalışmayan santrallerden, kesintisiz, kaliteli haberleÅŸmeye uzanan meÅŸakkatli, bir o kadar da zevkli bir yolculuk bizim ki.
Ä°kinci evliliÄŸim olmuÅŸtu Telekom benim. Babamın iÅŸi olsaydı herhalde bu kadar içselleÅŸtirmez, bu kadar fedakarlık yapmazdım. Çünkü ortada kamu hakkı vardı. O kadar iÅŸimizi sevmiÅŸ, yoÄŸunlaÅŸmışız ki, kızlarımla küçük yaÅŸlarında iken yaptığımız yolculuklarda ankesörlerin ahizelerini kaldırıp, çalışıp çalışmadıklarını kontrol ettiklerini, bir gün ailece yürürken, eÅŸime dönerek bizimkileri gördün mü demem üzerine, ‘etrafta kimse yok kimler’ dediÄŸini, bunun üzerine benim ‘ÅŸu kablolar bizim kablolar mı, elektrik kabloları mı‘ dediÄŸimi hatırlarım. Çok ÅŸey gördük Türk Telekom da. PTT ile Telekom’un ayrılmasından (yıl 1995), özelleÅŸtirmeye, tarihin en etkili grevine kadar birçok süreç yaÅŸadık. Menfaatine çomak soktuklarımızın kışkırtmaları sebebiyle ve grev döneminde (ki 2007 yılında tam CumhurbaÅŸkanlığı tartışmalarının olduÄŸu dönemde hükümeti düÅŸürmek üzere greve gidilmiÅŸti) tehditler aldık. Ama yılmadık, yıkılmadık. Bu Ülkenin menfaatine olanın mücadelesini verdik. Büyük baskılara raÄŸmen bizim kesimin kaçtığı bir dönemde haberleÅŸme alanında memur sendikası kurma görevini yaptık. Sonradan bu dönemin unvan yükseltmemim önünde engel teÅŸkil etmesine raÄŸmen. Çünkü her zaman dava bilinciyle hareket ettik.
Türk Telekom’da 2005 yılında özelleÅŸtirmeyle yeni bir dönem baÅŸladı. Bursa’ da bu zor süreci il olarak çok baÅŸarılı atlatmıştık. Bu dönem bizim için yeni bir umuttu. Çünkü bu kuruluÅŸ, Türkiye’nin en büyük kuruluÅŸlarından birisiydi. Maddi varlıkları, piyasa deÄŸeri, sahip olduÄŸu insan kaynağı, nakit varlığı ile Türkiye’nin yüz akı olmaya, büyüyen Türkiye’nin markası olmaya (tıpkı THY gibi) adaydı.
Ama maalesef öyle olmadı. Yatırımlar askıya alındı, gerçekleÅŸtirilmedi. Altyapı geliÅŸtirilmedi. Personel mutsuzlaÅŸtırıldı. Keyfi uygulamalar çoÄŸaldı. O dönemlerde insan kaynakları tamamen paralel yapıya devredilmiÅŸti. Ä°stedikleri gibi at koÅŸturuyorlardı. Yanlış ve sürekli organizasyon deÄŸiÅŸiklikleri çalışanları canından bezdirmiÅŸti. Yıllardır birbirlerine karşı yardımlaÅŸmaları, fedakarlıkları, beraberlikleri en üst düzeyde olan çalışanlar arasına maddeyi sokarak birbirlerine düÅŸürdüler. Artık ortak amaç kaybolmuÅŸ bireysel menfaatler devreye girmiÅŸti. Åžirketin çoÄŸunluk ortağı ÖGER Telekom biran önce verdiÄŸim parayı çıkarayım gerisi önemli deÄŸil anlayışındaydı. Yanlış politikalar, yanlış yönetici tercihleri Türk Telekom için alarm zillerinin çalmasından baÅŸka bir ÅŸey deÄŸildi.
Bu dönemde Telekom küçülmeyi ama daha fazla kar elde etmeyi yeÄŸledi. Ä°stihdam azaldı. 2005 yılında özelleÅŸtirilirken 54.000 olan çalışan sayısı, bugün tüm ÅŸirketler dahil 20.000 küsurlarda.
Yatırımlardan vazgeçildi. Yeni yerleÅŸim bölgelerine yatırım götürülemez oldu. Bizim zamanımızda günlük bekleyenlerin çözümünü düÅŸünürken bugün illerde binlerce bekleyen talepler var. O dönemde günlük arıza ve tesis yapılırken bugün haftaları bulmakta.
Teknolojik hamle yapılamadı. Yeni ürünler geliÅŸtirilemedi. Kendi sunucularımızı oluÅŸturamadık. Kendi iÅŸletim ağımız, sosyal medya platformumuz vs. devreye alınamadı. Siber güvenlikle ilgili tedbirler alınamadı. Tabi ki bunlar tek başına Türk Telekom’un sorumluluÄŸunda demiyorum.
Geçenlerde üzülerek eriÅŸim alt endeksine göre internet bant geniÅŸliÄŸinde Türkiye 100 ülke arasında 79. sırada olduÄŸu ile ilgili bir haber okudum. Türkiye, Belarus, Bulgaristan ve Dominik Cumhuriyeti gibi ülkelerden daha geride idi bu haberde. Peki, Türkiye’nin en büyük kuruluÅŸunun bu duruma düÅŸmesinin yukarıda temas ettiklerimiz haricinde asıl sebebi neydi?
Yanlış strateji ve finans politikaları. Yıllardır Türk Telekom’da birebir temettü dağıtılması en büyük etken. Yani elde edilen tüm gelir ortaklara dağıtıldı. Böyle olunca da yatırım yapılmadı, iÅŸletme giderleri için bankalardan kredi alındı. Åžirket böylece borçlandırıldı. Korkarım ki Türk Telekom 10 yıl sonra devlete devredildiÄŸinde borçlu bir ÅŸirket devir alacağız.
GeçtiÄŸimiz günlerde birkaç e-posta aldım. Tam da bahsettiÄŸim gibi ÅŸirketin 17 milyar TL borcundan bahsediliyordu bu paylaşımlarda. Yine bu e-postalarda üst düzey yöneticilerin savurganlığından, kiÅŸisel menfaatlerinden örnekler anlatılıyor. Kesin bir delil olmadan durum böyledir demek prensibim deÄŸildir fakat daha önce bazı üst düzey yöneticilerin yaptıklarını, görevden alınma sebeplerini bildiÄŸimden ÅŸaşırmadım doÄŸrusu.
Ne acıdır ki, deÄŸiÅŸik platformlarda görüÅŸtüÄŸümüz kendini Türk Telekom’a adamış bir çok üst düzey yönetici, gelinen bu noktadan üzüntü ve endiÅŸe duyduklarını, Telekom’un geleceÄŸinden umutsuzluklarını ifade ediyorlar. Çalışanlar demoralize vaziyette, geleceklerinden kaygı duyuyorlar.
Yazık ediliyor bu büyük kuruluÅŸa. Ben 23 yıl kelle koltukta çalıştığım bu kuruluÅŸun daha iyi olması, büyümesi, güçlenmesi ve yanlışların önlenmesi için o dönem Sayın BaÅŸbakanımızın danışmanlarına (bana Kendilerine verdiklerini ifade ettiler) bir rapor sunarak görevimi yaptım. Bu rapor mu etkili oldu bilmiyorum ama Sayın Lütfi Elvan’ın UlaÅŸtırma Bakanı olduÄŸu geçen sene, bizzat kendisi gece meclis lokantasında bir Bakanımızın da olduÄŸu ortamda bana, artık %30 yatırımlara ayrılacağını, % 70 temettü dağıtılacağını söylemiÅŸti. Bu oran bile ÅŸirketler için çok yüksek bir oran.
Sonuç olarak, Sayın CumhurbaÅŸkanımızın ve Sayın BaÅŸbakanımızın olaya el atıp, Türk Telekom’u bu durumdan kurtarması ve büyüyen Türkiye’ye katkı yapar hale getirilmesinin gereÄŸi apaçık ortadadır.
Neden Türk Telekom THY benzeri bir modelle Türkiye’nin gururu, dünya markası olmasın?
TÜRK TELEKOM´DA NELER OLUYOR?
