Deprecated: mysql_connect(): The mysql extension is deprecated and will be removed in the future: use mysqli or PDO instead in /home/umitseno/telekomculardernegi.org.tr/ayarlar.php on line 7

Deprecated: mysql_escape_string(): This function is deprecated; use mysql_real_escape_string() instead. in /home/umitseno/telekomculardernegi.org.tr/ayarlar.php on line 24

Deprecated: mysql_escape_string(): This function is deprecated; use mysql_real_escape_string() instead. in /home/umitseno/telekomculardernegi.org.tr/makaledetayi.php on line 21

Deprecated: mysql_escape_string(): This function is deprecated; use mysql_real_escape_string() instead. in /home/umitseno/telekomculardernegi.org.tr/makaledetayi.php on line 24

Deprecated: mysql_escape_string(): This function is deprecated; use mysql_real_escape_string() instead. in /home/umitseno/telekomculardernegi.org.tr/makaledetayi.php on line 27
TÜRKİYE İNTERNETE 16 YIL ÖNCE NASIL BAĞLANDI? | Telekomcular Derneği
 
TÜRKİYE İNTERNETE 16 YIL ÖNCE NASIL BAĞLANDI? / Tarih: 2010-01-18

TÜRKÄ°YE’YE Ä°NTERNETÄ°N GELDİĞİ YIL YAÅžANMIÅž OLAYLAR

Türkiye Ä°nterneti içinde bulunduÄŸumuz haftada 12 Nisan 2009 tarihinde 16. yılını doldurmuÅŸ olacak. Bu yazı 12 Nisan 1993 tarihinden yaklaşık 1 hafta öncesine kadar süren daha önce yazılmamış ve yaÅŸanmış bir anekdotu anlatmaktadır.

O yıllarda adı PTT olan günümüzün Türk Telekomünikasyon A.Åž de Data Transmisyon Grupları kendi rutin iÅŸleri yanında ‘ her tür teknik konunun‘ da gönderildiÄŸi bir BaÅŸmühendislik olarak çalışmaktadır. Data Transmisyon Grupları, tarihsel iliÅŸikilerimiz dolayısıyla bütün haberleÅŸme ve posta hizmetlerinde etken bir dil olan Fransızca (Courant Porteur) dilinden bizim dilimize geçen Kuranportör (Çoklu taşıyıcı) birimlerindeki 2 Mbps lık PCM sistemleri içinde bulunan iki adet 64 Kbps hızındaki data kanalının bir grup uzman kiÅŸi ile kurulması ve iÅŸletilmesi amacıyla kurulmuÅŸtu.

Bir kullanıcının telefon araması yapması için gerekli olan ÅŸebeke (kablo alt yapısı), repertitör (kabloların telefon santrallarında uçlandığı binalardaki bölümler), telefon santralı, kuranportör (tek bir aramanın çoklama yöntemi ile diÄŸer aramalar ile birlikte grup haline getirildiÄŸi), radyolink (illerin birbirlerine baÄŸlantısını saÄŸlayan sistemler ve uydu sıralamasındaki hiyerarÅŸi gibi çalışanların da bu hiyerarÅŸiye baÄŸlı olarak ÅŸebekecinin repertitör çalışanı ile repertitör çalışanının santral çalışanı ile santral çalışanının kuranportör çalışanı ile devam eden sistem tartışmaları olaÄŸan sayılmaktadır.

DiÄŸer bir deyiÅŸle hangi devre hangi devrede sonlanıyorsa ilgili kısımlarda çalışan personel birbirleri ile sistemlerde oluÅŸabilecek arızaların kimin tarafından giderileceÄŸi veya tespit edilebileceÄŸi endiÅŸesi her teknik elemanın insani duygularının ortaya çıkarmış olduÄŸu gerçeklerdir.

Data devresi kullanıcları telefon kullanıcılarına bugün de olduÄŸu gibi pek benzemez. En ufak bir kesinti veya gecikme yaptıkları iÅŸin ticari ise gelire, emniyet ise güvenliÄŸe, finansman ise bankacılık ve borsaya kadar uzanan bir yelpazede hep devrelerine öncülük verilmesini doÄŸal olarak PTT den isterlerdi. Öyle ki bugün dahi olmayan bazı haklara sahip olarak devre kesintilerinde kendilerine kesinti süresinin belirli bir yüzdesi olarak geri ödenmekteydi. Ancak bu aboneler zaman zaman kendi arızalarının da bu hatlardan kaynaklandığını kendi müÅŸterilerine açıkladıkları bilinmekteydi.

Hatta bazı bankacılar daha da ileri giderek ‘ para çekme makinelerinde para bitince, PTT hatlarında arıza var’ mesajını para çekme makineleri (ATM) görüntülerini verdiklerini itiraf etmiÅŸti.

Bu ÅŸartlar altında çalışan Ankara Data Grubuna 9. CumhurbaÅŸkanı Sayın Süleyman Demirel’in BaÅŸbakan olduÄŸu yıllarda TÜBÄ°TAK’ın baÄŸlı bulunduÄŸu BaÅŸbakan Yardımcısı Merhum Erdal Ä°nönü’nün bir data devresinin kurulmasını çok acil olarak istediÄŸi bilgisi Ankara Data Grubuna ulaÅŸması ile adeta bir telaÅŸ yaÅŸanmaya baÅŸlanmıştı. AraÅŸtırmalarımız sonunda devrenin ABD nin New York kentine gideceÄŸi ve yurt içinde dahi senkronizsyon, kablolar üzerindeki zayıflama..vs gibi sorunlar yüzünden zor çalıştırılabilen bir hız olan sayısal özellikli 64 Kbps nin önce bizimle standartları aynı olan Kanada’ya buradan da ABD nin önce New York kentine sonra da Virginia eyaletindeki NSF (National Science Foundation) a gideceÄŸini tespit ettik. Türkiye ile Kanada standartları aynı (CCITT, (E1) 2.048 Mbps, A law) olduÄŸu için devre önce Kanada’ya 64 Kbps olarak gidecek ve daha sonra Kanada ile ABD arasında 56 Kbps ye (CCITT, (T1) 1. 544 Mbps, M law) inerek NSF e baÄŸlanacaktı.

Bu araÅŸtırmamızın hemen ertesi günü devrenin Türkiye’de sonuçlanacağı uç olan ODTÜ’ den iki öÄŸretim üyesi bizimle görüÅŸerek PTT nin deÄŸiÅŸik birimleri ile 1 aydır çalıştıklarına ancak sonuç alamadıklarını söylediler. Ä°nternet, bizim de abonesi olduÄŸumuz o yılların çok popüler dokümantasyonu olan New Jersey’ de yayınlanmakta olan DATAPRO adındaki dergilerde çok detaylı olarak açıklanmaktaydı.

Devrelerin süresinde kurulması ve iÅŸletilmesine yönelik yaklaşımlar günümüzde SLA (Service Level Agreement) seviyesinde hala bütün telekomünikasyon operatörleri için bir sorun olarak tüketicilerin lehine çıkarılacak regülasyonlar ile saÄŸlanabilmektedir.

Sonuç olarak teknik yönden incelediÄŸimizde devrede bir saat (clock) sorunu olduÄŸunu bu nedenle o yıllarda Avrupa’da bile birkaç ülkede verilebilen bir sayısal hız olan 64 Kbps lik devrenin Kanada ucu ile senkronize olamadığını tespit ettik. Bu tespitten sonra hala Türk Telekomünikasyon A.Åž de neredeyse %80 oranında kullanılan TeletaÅŸ PCM sistemlerine bir saat (clock) devresi ilave edilmesi ile devre senkronize hale geldi ve çalışmaya baÅŸladı. Türkiye artık Ä°nternet’ e bugün bir kullanıcının eriÅŸim hızının neredeyse otuzda bir olan 64 Kbps lik bir hız ile ABD’ nin Tübitak benzeri bir kuruluÅŸu olan NSF e 12 Nisan 1993 tarihinde baÄŸlanmıştı.

Ä°lk yurt dışı Ä°nternet baÄŸlantısının üzerinde zaman zaman yavaÅŸlama olma nedeninin Kanada-ABD arasındaki 56 Kbps hız çevriminden kaynaklandığı akademisyenlerin de katıldığı toplantılarda ciddi olarak tartışılmıştır. TCP/IP gibi bir protokole karşı neden bizim ulusal bir protokolümüzün olmadığı ve Ä°nternet kullanıcılarının zamanla artacağı endiÅŸesi ile çevirmeli hat (dial-up) kullanıcılarının aboneliklerinin o zaman ki PTT tarafından neden yapılmadığı tartışmaları da hep bizim bugün hatırlayabildiÄŸimiz ayrıntılardır.

Paket anahtarlamalı aÄŸların ülkemizde geliÅŸmekte olduÄŸu bu dönemlerde en fazla X.25 protokolu mu kullanılsın yoksa IBM in Avrupa ülkelerinde bazı aÄŸ temelli sistem ihalelerinde rekabeti bozucu yöntemlerle kabul ettirmeye çalıştığı ve sonunda rekabeti bozması nedeniyle mahkemelere düÅŸen SNA/SDLC mi olsun tartışmalarına ilaveten, günümüzde kimimizin ÅŸura, kimimizin kongre, kimimizin kurultay olarak adlandırdığı 1992 yılındaki bir BiliÅŸim Kurultayında sunulan ‘Açık Sistemler TCP/IP Protokolu’ konulu bildiri her ülkenin kendine has bir ulusal bir protokol belirlenmesine yönelik kaygıları ortadan kaldırdı. TCP/IP açık bir protokol olarak uluslararası düzeyde tescil edilmiÅŸti. Bu sorun, ABD de 1980 yılından bu yana DARPA (Defence Advanced Research Project Agency) tarafından kurulan ARPANET ( Advanced Research Projects Agency Network) ağı üzerinde yapılan denemeler ile TCP/IP nin Üniversitelerde Kurulu bulunan UNIX veya BSD UNIX altyapılı sistemlere uyumlaÅŸtırılması ile günümüze kadar gelen bir uyumlaÅŸtırma süreci ile tamamen ortadan kalkacaktı. Üçüncü dünya ülkelerinde sahibi olmayan aÄŸ diye tarif edilen Ä°nternet, bu yıllardan sonra gerçek sahibi olan ABD tarafından konulan standartlar ile tüm dünyaya yayılmaya baÅŸlayacaktı. Sonuçta Paul BARAN ile baÅŸlayan ' nükleer saldırılara karşı haberleÅŸmenin sürekliliÄŸini saÄŸlayan (survivable) 'paket anahtarlamalı' yöntemi ile çalışan ve ABD ordusunun gizli evrakları en kısa yoldan, kesintisiz iletiÅŸimini saÄŸlayan ARPANET ağı Ä°NTERNET olarak herkese açık (public) konuma gelmeye baÅŸlamış oldu.

Ä°nternetin ilk yıllarında kullanıcıların aÄŸa eriÅŸimi için en fazla kullandığı yöntem olan Çevirmeli kullanım, günümüzde hala bazı Türki Cumhuriyetlerinde olduÄŸu gibi %95 oranında kullanılan ancak yeni WiMax teknolojisinin uygulaması ile herkesin internete baÄŸlanacağı bir teknolojik atılımla bizi geçebilecekleri bir eski yöntem olarak o yıllarda PTT bilânçolarında çok önemli bir gelir kalemi olarak yerini çoktan almıştı. Ancak sorun Ä°nternete baÄŸlı bir kullanıcının tesis ücretini alamayan bir kuruluÅŸun gelir kaybı endiÅŸesi ve 1968 yılında FCC nin ABD deki AT&T ÅŸirketinin tekelini ortadan kaldıran Carterfone Kararı gibi telefon ÅŸebekesine baÄŸlanacak cihazlara serbestlik getiren bir mahkeme kararına, bizim 1992 yılında dahi sahip olamamamızdı. Bu dönemler, o yıllarda telefon hatlarına baÄŸlanacak her türlü faks, modem, video uygulamaları cihazları ancak ve ancak PTT nin müsaadesine baÄŸlı olarak yapılabiliyordu. Sonunda çevirmeli hat kullanılarak internete eriÅŸim aboneliÄŸinin PTT tarafından yapılması, yasal zorunluluk olması nedeniyle tüm taraflarca kabul edilmiÅŸ oldu.

Türkiye’de akademik dünya dışında ilk uluslar arası baÄŸlantının yapıldığı 1993 yılında Ä°nternetin mutfağında mı arka planında mı dersiniz ne derseniz deyin tartışılan konular bunlardı.

Ä°nternetin geldiÄŸi ilk yıl olan 1993 den bugüne kadar ki geliÅŸmeler Gilder’ in band geniÅŸliÄŸi konusunda yaptığı ‘ her 4 ayda bir iletiÅŸim sistemleri kullandıkları band geniÅŸliÄŸini ikiye katlar’ ÅŸeklindeki öngörüsü, yine ünlü bir yaklaşım olan Moore yasasındaki ‘ her 18 ayda bir mikroiÅŸlemciler gücü ikiye katlanır’ öngörüsü ile bugüne kadar baÅŸarıyla gelmiÅŸtir. Sonuç olarak evrensel Ä°nternet ağı Metcalfe’nin öngördüÄŸü gibi ‘kullanıcı sayısının karesi ile doÄŸru orantılı olarak büyüyerek 'bugünkü 'Terabit' ler seviyesine kadar ulaÅŸmıştır.

Tüm bu süreçler içinde yaÅŸanan TURNET ve TTNET altyapılarının oluÅŸturulmasında Türkiye Ä°nternetinin mutfağında yaÅŸananlar ise daha sonraki yazılarda anlatılacaktır.

S. Vedat KARAARSLAN

NOT VE KAYNAK:

1. Yazıda bahsi geçen öÄŸretim üyeleri halen akademik dünyada çalışmaktadır.
2. Ä°nternetin ilk baÄŸlantısından 5 gün sonra 8. CumhurbaÅŸkanı Merhum Turgut Özal 17 Nisan 1993 tarihinde vefat etmiÅŸtir.
3. Türkiye BiliÅŸim DerneÄŸi 9. Ulusal BiliÅŸim Kurultayı (14–17 Eylül 1992, Ä°stanbul)

 

Bu Makale 5324 defa okunmuþtur.
POSTA TEŞKİLATI 1852’DE ÖZE
YÖNETMEK
REKLAM KAVGASI
OKYANUSYA
İHANETİ GÖRDÜM
OSMANLI´DA İLK GREV TELGRAFHAN
ÖZGECAN’LAR ÖLMESİN… MÜ
ÅžEHÄ°RLERARASINDAKÄ° Ä°LK Ä°ÅžÃ
AKLIMIZ KUYUYA MI DÜŞTÜ?
POSTA MEMURLUÄžUNDAN SADRAZAMLIÄ
DESTANIN ADI ÇANAKKALE
EMO 2016 RAPORU
İLK TÜRKÇE TELGRAFIN 156. YIL
MAHKEME KAPILARINDA
ÖZELLEÅžTÄ°RMELERDEN SONRA CARÄ
YASALAR-ARAÅžTIRMACILAR.
ZAMANA YENÄ°LMEK
MANASTIRLI HAMDÄ°’YÄ° UNUT
CRM Ä°LE HÄ°ZMET KALÄ°TESÄ°NÄ° A
TELEPATÄ°’YE EMPATÄ°
MAKALELERİN TAMAMINI GÖRÜNTÜLE
 
  Copyright © 2006-2011 Telekomcular Dernegi
Web sitesinde yer alan yazi,resim ve materyaller izinsiz kullanilamaz,kopyalanamaz!